Lid worden? Inloggen!

Deze website maakte gebruik van cookies. We gebruiken enkel functionele cookies die er zijn er om de gebruiksvriendelijkheid van de website voor onze gebruikers te verbeteren. Wij maken GEEN gebruik van trackingcodes, of andere advertenties / marketing gerichte cookies. (Meer informatie). Klik op OK om akkoord te gaan met het gebruik van cookies.

OK

There's no success like failure

opanerd - donderdag 31 december 2009 - 07:40


0

Ik ben al zeker vijfentwintig jaar bezig met het vertalen van één zin uit een lied van Bob Dylan: Love Minus Zero. Dit is de zin: "There's no success like failure, but then failure's no success at all". Ik weet niet wat Dylan er mee bedoelde. Ik weet dat het voor mij betekenis heeft maar kan dat niet uitleggen, zelfs niet aan mijzelf.

Ik ben niet de enige. Misschien worstel jij met hetzelfde maar ik ken je niet. Wie ik wel ken is een oude vriendin die veel langer mijn vriendin is dan dit verhaaltje. Er zijn tijden geweest dat wij 's avonds niet in slaap konden komen door onze discussies over de enige juiste vertaling. Pas als we het daarover eens zouden zijn zou waarheid worden wat we al lang vermoedden, namelijk dat de woorden voor ons zelden hetzelfde betekenden. Daarom moeten we de vertaalwoorden die we gebruiken eerst dezelfde betekenis geven. Daarom duurde het nogal lang en zijn we er nog steeds niet uit, hoewel we wel uit elkaar zijn. Omdat onze woorden alleen maar verder uit elkaar gaan liggen zullen we er nooit uitkomen, vermoed ik.

Wat betekent het woord succes? Het is verwerkt in het woord successievelijk. Successievelijk betekent opeenvolgend. Opeenvolgend betekent de een na de ander, niet tegelijk, ieder op z'n beurt, alles op zijn tijd. Als succes iets daarmee te maken heeft dan staat succes dus nooit op zichzelf. Het is deel van een reeks. Als je ooit ergens voor geslaagd bent dan verwacht iedereen en vooral jijzelf dat je door zult gaan met slagen. Eén zwaluw maakt nog geen lente.

Failure betekent falen, mislukking, afgang en meer van dat soort verdriet. Falen kan autonoom zijn (een ongeluk zit in een klein hoekje, nobody is perfect) of kan veroorzaakt worden door faalangst. Als je bang bent om te falen dan faal je zeker, ook al merkt niemand dat. Zelf weet je het zeker. Faalangst is niet angst om een keer te falen. Het is de angst om voortdurend af te gaan, een successie van falen. Een faler zal nooit succes hebben. Hij beschouwt succes als een ongelukje, een niet representatieve gebeurtenis in een overigens perfecte reeks van fouten.

Mijn eerste proefvertaling luidt nu: Falen maakt de wereld voorspelbaar Voorspelbaarheid is het enige houvast van de faler. Zijn faalangst komt voort uit de angst dat de toekomst onzeker is.

But failure's no success at all. Hier slaat de logica toe. Een koe is een dier maar een dier is geen koe. Als Dylan deze logica gebruikte dan is de juiste vertaling dat voorspelbaarheid geen falen inhoudt. Maar ik weet niet goed wat ik daarmee aan moet. Het zegt me niets. Een logische vertaling is waarschijnlijk niet juist. Een letterlijke vertaling lijkt zeer bevredigend: Als je faalt slaag je niet. Een waarheid als een koe. Als we dat nu eens terugvertalen met de koe/dier logica dan komt er: Slagen is een superieure vorm van mislukken maar als je mislukt dan slaag je niet. Dat lijkt heel aardig maar ik heb het gevoel dat ik alleen de onbegrijpelijkheid heb vertaald. En de eerste opzet was altijd begrijpen, de les leren. Zo kan ik nog jaren door gaan en mijn vriendin ook. Het zal ons van veel mooie ervaringen afhouden omdat de tijd daarvoor vervliegt. Daarom kom ik tot de conclusie dat we hier met een literair virus hebben te maken. Het nestelt zich in onze programma's en laat ze in een gesloten kring ronddraaien zonder ooit tot een oplossing te komen. Het is puur vergif, het is de prachtige kleur van sommige dodelijke chemicaliën, het zachte licht van een smog-vergeven zomerdag, de vlinders in je buik bij een hopeloze liefde. Zo gaan dromen verloren, de dromen van betekenis blijken dromen van uitzichtloze kringen, vicieuze cirkels en zelfvervullende profetieën.

Faalangst is een illusie die het leven stilzet. Die zin uit Love Minus Zero doet hetzelfde. Het is een illusie maar heeft geen betekenis. Het is in één zin de essentie van de popmuziek uit de jaren zeventig: Mooi, maar wat moet je ermee. Wordt leven er gemakkelijker door. Nee toch? Nou dan!